รู้จักอุทยานแห่งชาติเขาใหญ่

เขาใหญ่ เป็นอุทยานแห่งชาติแห่งแรกของประเทศไทย มีอาณาเขตครอบคลุม 11 อำเภอ ของ 4 จังหวัด คือ จังหวัดสระบุรี จังหวัดนครราชสีมา จังหวัดปราจีนบุรี และ จังหวัดนครนายก เป็นพื้นที่ผืนใหญ่ตั้งอยู่ในเทือกเขาพนมดงรัก ในส่วนหนึ่งของดงพญาเย็นหรือดงพญาไฟในอดีต ประกอบด้วยขุนเขาน้อยใหญ่สลับซับซ้อนหลายลูก เป็นแหล่งกำเนิดของต้นน้ำลำธารที่สำคัญหลายสาย เช่น แม่น้ำนครนายก และแม่น้ำมูล อุดมสมบูรณ์ไปด้วยพันธุ์ไม้และสัตว์ป่านานาชนิด เช่น ช้างป่า กวางป่า เก้ง กระทิง เสือ ตลอดจนมีลักษณะทางธรรมชาติที่สวยงาม

ประวัติความเป็นมา

เขาใหญ่เป็นชื่อเรียกเทือกเขาสูงใหญ่ที่ทอดตัวยาวกั้นระหว่างภาคกลางและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ในอดีตเขาใหญ่เป็นเทือกเขาดงพญาเย็นที่น่าสะพรึงกลัว เต็มไปด้วยภัยอันตราย ยากที่จะเดินทางผ่านไปได้โดยปลอดภัย ในครั้งที่บริเวณเมืองนครนายกเต็มไปด้วยป่าไม้ พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นที่อาศัยของสัตว์ป่า ไม่มีผู้ใดอยากจะไปทำมาหากินเพราะความทุรกันดาร และอันตรายจากไข้ป่าและสัตว์ป่า

ในขณะที่ดงพญาเย็นกำลังถูกบุกรุกแผ้วถางทำลายบนป่าเขาใหญ่ ได้มีราษฎรจากบ้านท่าด่านและบ้านท่าชัย จังหวัดนครนายก พากันอพยพตั้งถิ่นฐานบ้านเรือนบนป่าเขาใหญ่ เพื่อล่าสัตว์และเก็บหาของป่าขายเป็นอาชีพหลัก มีการแผ้วถางป่าเพื่อปลูกข้าวและพริกเพื่อใช้เป็นอาหารในครัวเรือน ต่อมาเมื่อมีจำนวนประชากรเพิ่มมากขึ้น รัฐบาลได้ยกฐานะของหมู่บ้านขึ้นเป็นตำบลเขาใหญ่ ตั้งอยู่ในเขตท้องที่อำเภอปากพลี จังหวัดนครนายก โดยมีกำนันเป็นผู้ปกครอง สำหรับการถางป่าทำไร่ในขณะนั้นได้ทำต่อเนื่องเป็นระยะเวลานาน จนทำให้สภาพป่าได้ถูกทำลาย กลายเป็นทุ่งหญ้าคา มีเนื้อที่กว้างขวาง

ต่อมาปรากฏว่าหมู่บ้านตำบลเขาใหญ่เป็นที่หลบซ่อนของโจรผู้ร้าย และผู้ต้องหาที่หลบหนีคดีอาญา เพราะเหตุว่าการคมนาคมจากจังหวัดนครนายกไปยังหมู่บ้านนี้เป็นไปอย่างลำบาก ต้องเดินเท้าขึ้นเขาเป็นเวลาเต็มวัน ด้วยความห่างไกลจากเจ้าหน้าที่ฝ่ายปกครอง ทางราชการในขณะนั้นจึงมีคำสั่งให้ยุบตำบลเขาใหญ่ เมื่อปี พ.ศ. 2475 และอพยพราษฎรทั้งหมดไปอยู่ในที่ราบท้องที่จังหวัดปราจีนบุรีและจังหวัดนครนายก ดังนั้นสภาพหมู่บ้านและที่ทำกินบนเขาใหญ่ จึงแปรสภาพไปเป็นทุ่งหญ้าคาดังปรากฏให้เห็นทั่วไปตามสองข้างทางถนนธนะรัชต์บนอุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ ได้แก่ ทุ่งหญ้าหนองผักชี เขาแหลม บึงไผ่ คลองอีเฒ่า และหนองขิง

ปี พ.ศ. 2502 จอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ นายกรัฐมนตรีในขณะนั้น สั่งการให้กระทรวงเกษตรและสหกรณ์และกระทรวงมหาดไทยร่วมมือประสานงาน เพื่อจัดตั้งระบบอุทยานแห่งชาติขึ้นในประเทศไทย โดยมี Dr. G.C Ruhle ผู้เชี่ยวชาญด้านอุทยานแห่งชาติของสหภาพสากลว่าด้วยการอนุรักษ์ธรรมชาติและทรัพยากรธรรมชาติ (IUCN) เสนอต่อรัฐบาลไทยให้จัดตั้งอุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ โดยได้รับประกาศเป็นอุทยานแห่งชาติแห่งแรกของประเทศไทย เมื่อวันที่ 18 กันยายน พ.ศ. 2505 
 

history_img_2.jpg
จอมพลสฤษดิ์ ตัดริบบิ้นเปิด อช.ขญ..jpg
ป้ายเขาใหญ่2.jpg
SAM_0366.JPG
SAM_0371.JPG
history_img_3.jpg
imagesCAIZKTFX.jpg
Logo เขาใหญ่.jpg

โลโก้อุทยาน

เครื่องหมายอุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ เป็นรูปหัวสมันเพื่ออนุสรณ์แก่เนื้อสมัน กวางป่าที่สวยที่สุดในโลกและมีอยู่เฉพาะในประเทศไทยเท่านั้น เริ่มใช้งานมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2511  มีการปรับปรุงแบบอยู่บ้าง แต่ก็ยังคงรูปหัวสมันไว้เป็นสัญลักษณ์เช่นเดิม

เนื้อสมัน (Schomburgk’s Deer) เป็นกวางที่สวยงามมาก สวยทั้งในส่วนเขาและรูปร่างหน้าตา เขาของมันแตกกิ่งก้านสาขามากมาย ได้ส่วนเหมาะเจาะยากที่จะหากวางชนิดใดมาเทียบเคียงได้ ครั้งหนึ่งเนื้อสมันเคยมีชุกชุมมากในแถบที่ราบลุ่มภาคกลาง เช่น กรุงเทพมหานคร นครนายก สุพรรณบุรี ฯลฯ แต่ในเวลาต่อมาก็ถูกไล่ล่าจนสูญพันธุ์ไปตั้งแต่ พ.ศ. 2481 

เครื่องหมายนี้นอกจากจะเป็นอนุสรณ์ของเนื้อสมัน อันเป็นสิ่งที่คนไทยควรเสียดายอย่างสุดซึ้งแล้ว ยังจะเป็นเครื่องเตือนสติให้เอาใจใส่และตระหนักถึงคุณค่าของการสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า

logo-history.jpg

ที่ตั้งและอาณาเขต

อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ มีพื้นที่ครอบคลุม  4 จังหวัด คือ จังหวัดปราจีนบุรี จังหวัดนครราชสีมา จังหวัดนครนายก และจังหวัดสระบุรี ตั้งอยู่ระหว่างเส้นละติจูด ที่ 14°00' - 14°33' เหนือ และระหว่างเส้นลองจิจูด ที่ 101°05' - 103°14' ตะวันออก ในขณะจัดตั้งมีขนาดพื้นที่ ประมาณ 2,168.75 ตารางกิโลเมตร หรือ 1,355,468.75 ไร่ ครอบคลุมพื้นที่กว่า 11 อำเภอของ 4 จังหวัด คือ จังหวัดปราจีนบุรี จังหวัดนครราชสีมา จังหวัดนครนายก และจังหวัดสระบุรี  ดังนี้
 

จังหวัดปราจีนบุรี ตำบลเนินหอม ตำบลดงขี้เหล็ก อำเมืองปราจีนบุรี ตำบลโพธิ์งาม ตำบลหนองแก้ว ตำบลบุฝ้าย ตำบลคำโตนด อำเภอประจันตคาม ตำบลนนทรี ตำบลนาแขม อำเภอกบินทร์บุรี ตำบลสะพานหิน ตำบลนาดี ตำบลทุ่งโพธิ์ ตำบลบุพราหมณ์ อำเภอนาดี
จังหวัดนครนายก ตำบลเขาเพิ่ม อำเภอบ้านนา ตำบลหนองแสง ตำบลนาหินลาด อำเภอปากพลี ตำบลสาริกา ตำบลหินตั้ง ตำบลเขาพระ อำเภอเมืองนครนายก
จังหวัดนครราชสีมา ตำบลหมูสี ตำบลโป่งตาลอง ตำบลพญาเย็น อำเภอปากช่อง ตำบลวังหมี ตำบลวังน้ำเขียว อำเภอวังน้ำเขียว
จังหวัดสระบุรี ตำบลมวกเหล็ก ตำบลมิตรภาพ อำเภอมวกเหล็ก ตำบลชะอม อำเภอแก่งคอย

 

ปัจจุบันพื้นที่ส่วนใหญ่ของอุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ตั้งอยู่ในท้องที่จังหวัดปราจีนบุรี คือ ประมาณ 721,260 ไร่ หรือ 53 เปอร์เซ็นต์ ของพื้นที่อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ทั้งหมด รองลงมาอยู่ในท้องที่จังหวัดนครนายก ประมาณ 364,600 ไร่ หรือ 27 เปอร์เซ็นต์ ของพื้นที่อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ทั้งหมด ส่วนท้องที่จังหวัดนครราชสีมา มีประมาณ 197,000 ไร่ หรือ 15 เปอร์เซ็นต์ ของพื้นที่อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ทั้งหมด และตั้งอยู่ในท้องที่จังหวัดสระบุรีน้อยที่สุด คือ ประมาณ 70,570 ไร่ หรือ 5 เปอร์เซ็นต์ของพื้นที่อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ทั้งหมด


area.png
 

อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่เป็นพื้นที่อนุรักษ์ที่มีพันธกิจโดยมุ่งเป้าหมาย 3 ประการ คือ 

ประการที่ 1
เพื่อคุ้มครองดูแลทรัพยากรป่าไม้ สัตว์ป่า และพื้นที่ธรรมชาติที่มีความโดดเด่น รวมทั้งทรัพยากรที่หาได้ยากในพื้นที่ เช่น พืช สัตว์ป่า ทิวทัศน์ที่สวยงาม ให้คงอยู่ในสภาพธรรมชาติเดิมมิให้ถูกทำลายหรือเปลี่ยนแปลงไปเพื่ออำนวยประโยชน์ทั้งทางตรงและทางอ้อมแก่รัฐและประชาชน 
ประการที่ 2
เพื่อให้เป็นสถานที่สำหรับการศึกษาธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมของนักเรียน นักศึกษา และประชาชนทั่วไป รวมทั้งเป็นศูนย์การเรียนรู้ทางธรรมชาติสำหรับผู้ที่สนใจทั่วไป
ประการที่ 3
เพื่อบริการด้านการท่องเที่ยวและกิจกรรมนันทนาการ เพื่อการพักผ่อนหย่อนใจของประชาชนทั่วไป 
go to top