โครงการอุทยานพี่อุทยานน้องร่วมแบ่งปันทรัพยากรและองค์ความรู้
Sister Parks Arrangement for Resources and Knowledge Sharing (SPARK)
อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่เป็นอุทยานมรดกโลกที่มีความหลากหลายทางชีวภาพ ซึ่งการบริหารจัดการอุทยานเป็นหัวใจ
สำคัญในการอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพนั้นให้ยั่งยืนไปพร้อมกับธุรกิจการท่องเที่ยวที่ขยายตัวตลอดเวลา
โครงการ SPARK จึงเกิดขึ้นภายใต้ความร่วมมือระหว่างมูลนิธิอมตะ กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า พันธุ์พืช และองค์กร International Conservation Caucus Foundation (ICCF) เพื่อยกระดับการบริหารจัดการอุทยานแห่งชาติเขาใหญ่
สู่ระดับสากล และเพื่อเป็นต้นแบบด้านการบริหารจัดการอุทยานของอุทยานแห่งชาติอื่นๆ ในประเทศไทยและภูมิภาคต่อไป
โครงการที่ผ่านมา
ระหว่างวันที่ 21 มกราคม – 9 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2558
คณะผู้เชี่ยวชาญอาวุโสด้านการบริหารจัดการอุทยานแห่งชาติจากสหรัฐอเมริกา ได้รับเชิญมาเยี่ยมชมอุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ เพื่อศึกษาระบบการบริหารจัดการอุทยาน และกำหนดแนวทางการปรับปรุงเพิ่มประสิทธิภาพ โดยคณะทำงานได้สํารวจจุดอ่อนของการบริหารจัดการที่ยังไม่ได้มาตรฐานสากล และให้ข้อเสนอแนะเพื่อปรับปรุงและพัฒนาการปฏิบัติงานขั้นพื้นฐานโดยจัดลำดับความสำคัญก่อนหลังเพื่อดำเนินการอย่างต่อเนื่องเป็นเวลา 10 ปี
- Mr. Dale Ditmanson อดีตหัวหน้าอุทยานแห่งชาติ Great Smoky Mountains National Park
- Ms. Maria Burks อดีตหัวหน้าอุทยานแห่งชาติ National Parks of New York Harbor
- Mr. Kevin FitzGerald อดีตรองหัวหน้าอุทยานแห่งชาติ Great Smoky Mountains National Park
ระหว่างวันที่ 30 สิงหาคม – 18 กันยายน พ.ศ. 2558
คณะผู้เชี่ยวชาญอาสาจาก Global Parks ได้รับเชิญมาลงพื้นที่อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ เพื่อสานต่อการทำงานของคณะผู้เชี่ยวชาญอาสา SPARK Mission I โดยพิจารณาช่องโหว่ (ปัญหาต่างๆ) ที่ระบุไว้ในรายงาน SPARK Mission I และเพิ่มเติมปัญหาที่พบเกี่ยวกับประสิทธิภาพในการบริหารจัดการอุทยาน ตลอดจนจัดทำแผนปฏิบัติการเพื่อแก้ไขปัญหาระยะสั้นโดยพิจารณาจัดลำดับความสำคัญตามความเร่งด่วน สามารถเห็นความเปลี่ยนแปลงได้ชัดเจน และ คุ้มค่าแก่การลงทุน
- Mr. Brian Bawtinheimer กรรมการบริหาร กรมอุทยานแห่งมลรัฐบริติชโคลัมเบีย ประเทศแคนาดา
- Ms. Maria Burks อดีตหัวหน้าอุทยานแห่งชาติ National Parks of New York Harbor
- Mr. John Block อดีตผู้อํานวยการ สาขาของอุทยานแห่งมลรัฐบริติชโคลัมเบียและพื้นที่คุ้มครอง และอดีตผู้จัดการ ส่วนนันทนาการและส่วนปฏิบัติการและพัฒนาสิ่งอํานวยความสะดวก กรมอุทยานแห่งมลรัฐบริติชโคลัมเบีย ประเทศแคนาดา
ระหว่างวันที่ 18 – 31 พฤษภาคม พ.ศ. 2561
คณะผู้เชี่ยวชาญอาสาจาก Global Parks ได้รับเชิญมาลงพื้นที่อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ เพื่อ “การสร้างแบรนด์” (Branding) และ “การพัฒนาเส้นทางศึกษาธรรมชาติ” (Trails Development) ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งในแผนปฏิบัติการที่ระบุไว้ใน SPARK Mission II เพื่อยกระดับการท่องเที่ยวและนันทนาการให้มีคุณภาพมากขึ้น ซึ่งคณะผู้เชี่ยวชาญอีกชุดหนึ่งถูกรับเชิญมาช่วยปลายปีเพื่อจัดอบรมภาคสนามในการจัดทำเส้นทางศึกษาธรรมชาติ ซึ่งปรากฏเป็นเส้นทางศึกษาธรรมชาติ 200 ปี ไทย-สหรัฐอเมริกา (หมายเลข7)
Mr. Sam Vaughn อดีตหัวหน้าฝ่ายการวางแผนการสื่อหมายแห่งศูนย์การออกแบบแห่งเมืองฮาร์เปอร์ เฟอรี่ กรมอุทยานแห่งชาติ ประเทศสหรัฐอเมริกา
Mr. Kevin FitzGerald อดีตรองหัวหน้าอุทยานแห่งชาติ Great Smoky Mountains National Park
Mr. Hunter Turner ผู้เชี่ยวชาญการบูรณะซ่อมแซม ฟื้นฟู และพัฒนาเส้นทางศึกษาธรรมชาติ /อดีตเจ้าหน้าที่โครงการ Great Smoky Mountains National Park Trails Forever
- Ms. Cynthia Slaughter ช่างภาพ นักเขียน และบรรณาธิการ
- Ms. Chelsea Turner ผู้เชี่ยวชาญด้านการพัฒนาแบรนด์สำหรับอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ และการท่องเที่ยวเชิงเกษตร
- Mr. Stephen Sanford Griswold ผู้เชี่ยวชาญด้านการจัดทำเส้นทาง กรมอุทยานแห่งชาติ ประเทศสหรัฐอเมริกา และคณะกรรมการผู้ริเริ่มโครงการ Golden Gate National Recreation Area Trails Forever Initiative
- Mr. Ernest Arthur Milan ผู้เชี่ยวชาญด้านการจัดทำเส้นทาง
ระหว่างวันที่ 27 เมษายน – 3 พฤษภาคม พ.ศ. 2562
คณะผู้เชี่ยวชาญอาสาจาก Global Parks ได้รับเชิญมาลงพื้นที่อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ เพื่อสำรวจ และประเมินโอกาส และความเป็นไปได้ในการวางยุทธศาสตร์การท่องเที่ยวเชิงนิเวศ เพื่อการพัฒนาคุณภาพชีวิตของคนในชุมชนรอบอุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ ซึ่งการท่องเที่ยวเชิงนิเวศนอกจากจะทำให้ชุมชนเกิดความตระหนักรู้คุณค่า และหวงแหนทรัพยากรธรรมชาติแล้ว ยังจะช่วยสร้างระบบเศรษฐกิจจากฐานราก บนสมดุลระหว่างป่ากับเมือง เพื่อการอนุรักษ์อย่างยั่งยืนอีกทางหนึ่ง
- Mr. Marc Koenings อดีตหัวหน้าอุทยานแห่งชาติ สหรัฐอเมริกา เป็นผู้เชี่ยวชาญด้านการบริหารจัดการอุทยานฯ และการท่องเที่ยวเชิงนิเวศในชุมชนรอบอุทยานฯ
- Mr. Graham Edgeley ผู้ร่วมก่อตั้ง Village Ways ซึ่งเป็นบริษัทส่งเสริมการท่องเที่ยวชุมชนในประเทศอินเดีย และเนปาล
ระหว่างวันที่ 21 – 30 พฤษภาคม พ.ศ. 2562
คณะผู้เชี่ยวชาญอาสาจาก Global Parks ได้รับเชิญมาลงพื้นที่อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ เพื่อประเมิน และให้คำแนะนำเกี่ยวกับการพัฒนาเนื้อหาในป้ายสื่อความหมายในเส้นทางศึกษาธรรมชาติ 200 ปี ความสัมพันธ์ไทย-สหรัฐอเมริกา พร้อมทั้งประเมิน และให้ข้อเสนอเกี่ยวกับการพัฒนาการจัดแสดงนิทรรศการในศูนย์บริการนักท่องเที่ยว ตลอดจนให้องค์ความรู้เพื่อพัฒนาการฝึกอบรมที่จำเป็นเบื้องต้นแก่เจ้าหน้าที่ และวิเคราะห์ช่องโหว่เพื่อหาแนวทางการฝึกอบรมด้านการสื่อความหมาย รวมถึงให้ข้อแนะนำเกี่ยวกับการดำเนินการจัดฝึกอบรมด้านการสื่อความหมายในอนาคต เพราะการสื่อความหมายที่ได้มาตรฐานคือหัวใจสำคัญหนึ่งของการอนุรักษ์ เพื่อให้นักท่องเที่ยวได้เรียนรู้และตระหนัก อันจะนำไปสู่การปฏิบัติตนที่ถูกต้อง และร่วมกันอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติอย่างยั่งยืน
- Mr. Constantine (Costa) Dillon อดีตหัวหน้าอุทยาน Indiana Dunes National Park และหัวหน้าครูฝึก กรมอุทยานแห่งชาติ ประเทศสหรัฐอเมริกา
- Ms. Lorenza Fong อดีตผู้ช่วยหัวหน้าอุทยาน Santa Monica Mountains National Recreation Area
- Ms. Amy Yee เจ้าหน้าที่สื่อความหมายของ Bighorn Canyon National Recreation Area
ด้วยมูลนิธิอมตะ และองค์กร ICCF เห็นตรงกันว่า การเชิญคณะผู้เชี่ยวชาญอาสามาลงพื้นที่อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ เพื่อร่วมคิด ร่วมประเมิน และร่วมทำงานกับบุคลากรในพื้นที่อย่างต่อเนื่องจะช่วยให้การพัฒนาเกิดประสิทธิภาพ และประสิทธิผลอย่างรวดเร็ว ดังนั้น Mr. Joe Alston อดีตหัวหน้าอุทยานแห่งชาติ Grand Canyon จึงได้รับเชิญมาอุทยานในเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2563 เพื่อประเมิน และทำโปรแกรมสำหรับทีมที่จะมาทำงานร่วมกับบุคลากรในพื้นที่ อย่างไรก็ตาม ด้วยสถานการณ์โรคระบาดเชื้อไวรัสโควิด ส่งผลให้โปรแกรมดังกล่าวถูกเลื่อนออกไป และได้ดำเนินการในกิจกรรมที่เร่งด่วนแต่สามารถทำได้ คือ การพัฒนาเว็บไซต์ของอุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ให้ได้มาตรฐานสากล ดังปรากฏในปัจจุบัน